Bardzo często starostowie wydający decyzję zezwalającą na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej naliczają należność z tego tytułu już w momencie wydania decyzji. Jest to niedopuszczalna praktyka, niezgodna z prawem i jednoznacznie skrytykowana przez sądy administracyjne.
Nie tylko sądy administracyjne, ale również Najwyższa Izba Kontroli (NIK) jednoznacznie oceniła niezgodne z prawem działania organów odpowiedzialnych za wydawanie decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntu z produkcji rolnej lub leśnej. W ramach kontroli przeprowadzonej w województwie dolnośląskim NIK stwierdziła, że ponad 38% decyzji jest wydawana niezgodnie z prawem. Niezgodność polegała właśnie na naliczaniu należności i opłat jeszcze zanim nastąpiło faktyczne wyłączenie gruntów z produkcji rolnej.
Faktyczne wyłączenie ma kluczowe znaczenie
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych obowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji. Należy to uznać za bardzo praktyczne rozwiązanie, gdyż zgodnie z ustępem drugim tego samego artykułu (art. 12 ust. 2) właściciel ma możliwość rezygnacji z prawa do wyłączenia w terminie dwóch lat od daty wydania decyzji.
Wbrew tak jednoznacznie określonym zasadom pobierania należności i opłat z tytułu wyłączenia organy odpowiedzialne za wydawanie decyzji (starostowie, Dyrektorzy Parków Narodowych i Dyrektorzy Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych) postępują niezgodnie z tymi zasadami. Bardzo częstą praktyką jest określanie terminu uiszczenia należności i opłat w samej decyzji zezwalającej na wyłączenie. Doprowadza to często do sytuacji, kiedy należności i opłaty są uiszczane jeszcze zanim zgoda na wyłączenie gruntu została skonsumowana.
Naliczono Ci opłatę pomimo nie rozpoczęcia budowy? zobacz co możesz zrobić
Inne (istotne) błędy przy określaniu należności
Zdarza się, że organ dokonujący wyliczenia kwoty należności z tytułu wyłączenia gruntu z produkcji rolnej nieprawidłowo stosuje przepis art. 12 ust. 6 lub nie stosuje go w ogóle. Zgodnie z normą tego artykułu należność pomniejsza się o wartość gruntu, ustaloną według cen rynkowych stosowanych w danej miejscowości. Autor artykułu nie raz spotkał się z sytuacją, w której starosta odejmował od wyliczonej należności wartość gruntu, która nie odpowiadała jego faktycznej wartości. Przyjmował wartość gruntu rolnego oceniają jego przeznaczenie na podstawie zapisów w ewidencji gruntów. Taką praktykę należy uznać za sprzeczną z prawem. Bardziej skrajnym przypadkiem jest sytuacja, kiedy organ w ogóle nie odlicza wartości gruntu od wynikającej z ustawy należności.
Należy pamiętać
Należy pamiętać o następujących zasadach panujących w postępowaniu w sprawie wyłączenia gruntu z produkcji rolnej lub leśnej:
- Zapłata należności i opłat powinna nastąpić dopiero po faktycznym wyłączeniu gruntu z produkcji rolnej lub leśnej;
- Od należności za wyłączenie organ powinien odliczyć wartość gruntu podlegającego wyłączeniu wg cen rynkowych.