Odszkodowanie za działkę wydzieloną pod drogę publiczną to nie jedyne roszczenie właściciela nieruchomości. Jeżeli w wyniku wydzielenia działki pod drogę korzystanie z pozostałej części nieruchomości stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub odszkodowania.
W przypadku wydzielenia działki przeznaczonej w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP) pod drogę publiczną właścicielowi należy się odszkodowanie. Wydzielona w ten sposób działka przechodzi, z mocy prawa, na własność odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa. Nie jest to jednak jedyne roszczenie właściciela.
Tzw. „resztówki”
Często bywa tak, że wydzielenie działki pod drogę powoduje powstanie sąsiedniej działki, która np. ze względu na swoje wymiary (lub inne cechy) traci jakąkolwiek wartość dla właściciela działki. Jeżeli powodem takiej sytuacji jest wyznaczona ustaleniami MPZP lokalizacja drogi właścicielowi przysługują roszczenia o odszkodowanie lub wykupienie nieruchomości lub jej części.
Podstawą takiego roszczenia jest art. 36 ust. 1 Ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z brzmieniem przepisu warunkiem zaktualizowania się roszczenia jest sytuacja, w której na skutek uchwalenia MPZP korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone. Zatem, jeżeli po wydzieleniu działki pod drogę powstanie działka, której wymiary uniemożliwiają jej zagospodarowanie w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem lub możliwość zagospodarowania jest ograniczona po stronie właściciela powstaje prawo żądania wykupu nieruchomości lub odszkodowania. Taka sytuacja wystąpi np. kiedy po wydzieleniu drogi powstaje bardzo wąska działka, która utraciła jakąkolwiek wartość ekonomiczną z powodu braku możliwości korzystania z niej.
Sąsiedztwo drogi
Samo sąsiedztwo nowej drogi też może stanowić przesłankę roszczeń do gminy. Wyobraźmy sobie sytuację, że ustalenia nowego MPZP wprowadzają, obok naszego spokojnego domu, lokalizację drogi o bardzo dużym nasileniu ruchu. Dodatkowo droga pomniejsza naszą działkę (a w konsekwencji ogród) z wymarzonych 2000 m.kw. na 800 m.kw. W takiej sytuacji może być uzasadnione roszczenie o wykup całej nieruchomości zabudowanej domem.
Przedawnienie
Należy zwrócić uwagę, że roszczenia na podstawie art. 36 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym są roszczeniami o charakterze cywilnoprawnym (por. art. 37 ust. 10). Oznacza to, że podlegają one przedawnieniu (co do zasady 10 lat w przypadku osób fizycznych i 3 lata w przypadku, kiedy roszczenie związane jest z prowadzoną działalnością gospodarczą). Dowodzenie ich zasadności oraz rozmiaru szkody leży po stronie poszkodowanego.