Wyłączenie pracownika z postępowania administracyjnego

Przyczyna wprowadzenia regulacji wyłączenia pracownika z postępowania administracyjnego, jako warunek bezstronności organu administracji oraz jego pracowników, wynika z ogólnych zasad prawa administracyjnego, tj. dobrej administracji oraz sprawiedliwości proceduralnej.

Sprawy prowadzone przed organami administracji winny być prowadzone i rozstrzygane w sposób bezstronny, to jest taki, który nie będzie wzbudzał wątpliwości strony postępowania co do obiektywizmu osoby prowadzącej postępowanie administracyjne lub organu, przed którym dana sprawa się toczy, a także zapewniający poszanowanie interesów strony postępowania. U podstaw uzasadnienia instytucji wyłączenia pracownika i organu leży zasada „nemo iudex in causa sua” (nikt nie może być sędzią we własnej sprawie).

Wyłączenie pracownika oznacza, iż musi on powstrzymać się od jakichkolwiek czynności w sprawie, za wyjątkiem czynności niecierpiących zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron (art. 24 § 4 KPA). Tak wskazane przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego wyraźnie stanowią, iż wyłączony z postępowania pracownik nie tylko nie może wydać decyzji rozstrzygającej i kończącej postępowanie administracyjne, ale również nie może brać udziału w sprawie w żaden inny sposób (prócz przypadków wymienionych w wyżej przywołanym art. 24 § 4 KPA). Naruszenie normy niniejszego przepisu i wydanie decyzji przez pracownika wyłączonego z postępowania stanowi kwalifikowane naruszenie przepisów dające podstawę wznowienia postępowania administracyjnego (vide  art. 145 §1 pkt 3 KPA).

W postępowaniu administracyjnym występują dwa rodzaje wyłączeni pracownika z udziału w postępowaniu administracyjnym:

  • z mocy ustawy (art. 24 § 1 KPA) – np. kiedy jest stroną postępowania, bądź pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki; spraw swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia; sprawy w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron; sprawy w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji; sprawy z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne itp.
  • w drodze postanowienia (art. 24 § 3 KPA) – kiedy wyłączenie pracownika następuje z innych przyczyn – na jego żądanie, na żądanie strony albo z urzędu.

Zgodnie z art. 24 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego „Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału   w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika”. Wynika z tego, że strona postępowania może wystąpić z wnioskiem do organu przed którym toczy się postępowanie o wyłączenie pracownika organu z postępowania. Wniosek taki musi zawierać uzasadnienie uprawdopodobniające istnienie okoliczności budzących wątpliwości strony, co do bezstronności pracownika organu – zatem istnienie takich okoliczności nie musi występować oraz nie ma obowiązku ich udowadniania.

Należy zaznaczyć, iż Kodeks postępowania administracyjnego nie stanowi wprost, w jakiej formie winna nastąpić odmowa wyłączenia pracownika w trybie art. 24 § 3 KPA od udziału w prowadzonym przez niego postępowaniu administracyjnym. Doktryna i orzecznictwo przyjęło jednak, iż odmowa taka winna następować w drodze postanowienia, na które nie służy zażalenie. Zgodnie jednak z art. 142 KPA postanowienie takie będzie mogło zostać zaskarżone w odwołaniu od wydanej decyzji administracyjnej, kończącej dane postępowanie .

Uważasz, że to ważne? Podaj dalej: